GİRİŞ

Çocuk suçlu, Türk toplumunda ve uluslararası toplumda son zamanlarda çevresel, sosyo-ekonomik, psikolojik ve bireysel birçok nedenle birlikte sosyal medyanın da gelişimiyle gözle görülür şekilde artış gösterdiğini ² veriler aracılığıyla somutlaştırmaktayız.

Çocuk suçlu, bireysel bir olgudan ziyade toplumsal bir olgudur netice itibariyle toplumların devamlılığını genç nesiller sürdürmektedir. Ne kadar sağlıklı bireyler o kadar gelişmiş toplum demektir, bu çıkarımdan da bireylerin gelişimi ile devletlerin gelişmişliği arasında doğru orantı olduğunu vurgulamalıyız. Çocuk suçluluğunun artışıyla ilgili aşağıya bir grafik bırakıyorum.

ÇOCUK SUÇLU                                                                                                                  

Şimdi çocuk suçludan önce çocuk kavramını oturtalım zihnimizde. Kanuna göre 18 yaşını tamamlamamış her birey çocuktur. Kişinin mahkeme yoluyla veya evlilikle birlikte ergin kılınması 18 yaşını doldurmadığı takdirde dâhi çocuk olmaktan çıkarmaz ezcümle kanunun lafzi yorumundan bu sonuca varırız.

Türkiye’de çocuk nüfus oranı ⁵TÜİK verilerine göre nüfusun %25,5’ini oluşturmaktadır. Bu kadar fazla bir orana sahip bireylerin toplumdaki rolü de bir hayli fazladır ve toplumla iç içe girip hukuk düzeninin yasaklamış olduğu fiilleri işlemiş olmaları da geçmiş yüzyıllardan beri süregelmiştir.

Suç Kavramı: ‘Fail’

Kanun koyucu suç işleyen bireylere fail demektedir ancak suç işleyen çocuk suçlular için ⁶ÇKK 3/1-a(2)’de yer alan “Suça Sürüklenen Çocuk” kavramı kullanılmaktadır. Fail çocuk olduğu takdirde ⁷TCK 31’de düzenlenen ceza sorumluluğunu azaltan veya kaldıran hukukî müesseseden öncelikli olarak yararlanır bu müessese de kendi içinde birden çok ayrıma tabii tutulmuştur;

“1-) Fiili işlediği sırada 12 yaşını doldurmamış çocukların ceza sorumluluğu yoktur. Bu kişiler hakkında ancak ⁸çocuklara özgü güvenlik tedbiri uygulanabilir.

2-)Fiili işlediği sırada 12 yaşını doldurmuş olup 15 yaşını doldurmamış ve işlemiş olduğu fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını kavrayamamış olduğu takdirde cezai sorumluluk yoktur, şartları uygunsa çocuklara özgü güvenlik tedbirlerine. Fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği olduğu takdirde ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine 12 yıldan 15 yıla kadar hapis; müebbet hapis cezası gerektirilen hallerde 9 yıldan 11 yıla kadar hapis; diğer hallerde ceza yarısı oranında indirilir ve bu süre 7 yıldan fazla olamaz

3-)Fiili işlediği sırada 15 yaşını doldurmuş olup 18 yaşını doldurmamış ve fiilin anlam ve sonuçlarını kavrayamamış olduğu takdirde cezai sorumluluk yoktur, çocuklara özgü güvenlik tedbirleri uygulanır. İşlemiş olduğu fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği olduğu takdirde ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası gerektiren hallerde 18 yıldan 24 yıla kadar hapis; müebbet hapis cezası gerektiren hallerde 12 yıldan 15 yıla kadar hapis; diğer hallerde verilecek ceza ⅓ oranında azaltır ve 12 yıldan fazla olamaz.[1]

Cezaların amacı; bireyi ıslah etme, topluma kazandırma, caydırıcı olmasıdır ⁹Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un temel amacı yazan 3.maddeden bu çıkarıma varırız. Faillerin topluma kazandırılması süreçleri suç tiplerine göre farklılık göstermektedir, ancak kanun koyucu çocuklar bakımından TCK 31 ile özelleştirilmiştir.

Çocuklar bakımından özelleştirilme yapılması toplumun refahı bakımından önem arz eder neticede toplumun istikbâli çocuklardır. Toplumun istikbâli olan bireylerin suç işlemesinde birçok etmen vardır bunlar;

1-) Bireysel Farklılık/ Haksız Tahrik: Akranlarından farklı olması ve akranları tarafından dışlanıyor olmasıyla birlikte kendi öz benliğinde sıkışmış olmasıdır. Çocuk içinde biriken savaşı bir şekilde dışarıya yansıtarak hiçbir önem arz etmeyen farklılığının korkunç bir şekilde neticelendirilmesine sebep oluyor. Zorbalamaların küçük yaşlardan ortaya çıkmasının çocukların cezai ehliyeti olduğu zaman vücut dokunulmazlığını ihlâl eden fiillerin bir hayli yoğun olduğunu ¹⁰%40,4 yaralama ve %4,6 tehdit suçlarının toplumda görülmüş olduğunu adlî makama yansıyan fiiller bakımdan inceleyebiliyoruz. Burada önemli rol aileye düşüyor.

Sonuçta çocuğun ahlaki gelişimi ilk olarak ailesinde görmüş olduğu bireyleri taklit ederek gelişir ve öğrenmiş olduğu taklidi hayata geçirerek deneyim sahibi olur ancak deneyimin ilk temeli dediğimiz gibi ailede başlar.

Örneğin; ¹¹Türkiye’de 2020 yaz ayında suç teşkil eden fiili gerçekleştirene kadar mağdur konumunda olan ancak bir anlık hiddet ve elem ile birlikte öfkesine yenik düşerek H.G.yi bıçaklı darbe ile öldüren çocuk bu duruma örnek bir durumdur.

2-)Aile: Suçlu bireylerin varolduğu ortamda çocuğun varolması küçüklükten itibaren suçu normalleştiren çocukların olmasına sebep oluyor. Bu çocuklar ufak tefek suçları henüz cezai ehliyetleri olmadan yaptıklarından cezasız kaldıklarını görüyor olmaları ve ailelerinin teşviki ile birlikte cezai ehliyetleri olduğu zaman yapınca öngörülemez suçlu profilleri ile toplum karşı karşıya kalıyor.

   Olay, 6 Eylül tarihli Aydın iline ait olan habere göre E.Ş. 18 yaşında olmasına rağmen çok sayıda hırsızlık suçuna karıştığı ve 47 yıl 9 aylık keşinleşmiş hapis cezası olduğu ve yakalandığı anda E.Ş.nin annesinin oğluna öğüt vermesi gerektiği halde “ABİNE SELAM SÖYLE”demesi tam bir trajikomik.

E.Ş.nin aile yapısının suça sürüklenen E.Ş. bakımından tam suç yuvası olduğunun, bir nevi aile için E.Ş.nin çocuk olması aile bakımından önem arz etmediği bilakis çocuğun bu hususta kendini sakınmadığı da cezaevine girerken vermiş olduğu tepkiler ile de gözle görülmektedir.

3-) Eğitim: ¹³Yapılan verileri incelediğimiz takdirde suça sürüklenen çocukların eğitim düzeyleri ilköğretim çağında daha yoğun olduğunu gözlemliyoruz, eğitimden uzak yaşantıları göz önüne serilmiş oluyor. Eğitim düzeyi ile devletin refah seviyesi doğru orantılı olduğunu bu verilerden de gözleme şansımız oluyor.

4-) Sosyo-ekonomik: Çocukların gelir düzeyi düşük veya ihtiyaçlarını idame etmelerini sağlayacak gelir düzeyine haiz olmamaları suç işlemelerine sebebiyet veren önemli etmenlerdendir. Güvenlik birimine intikal eden olaylardan TÜİK verilerini incelediğimiz takdirde ¹⁴%16,6 hırsızlık olayı ile karşılaşılmış olması bu etkinin toplumdaki tam karşılığıdır.

  ¹⁵Tekirdağ/Süleymanpaşa İlçesinde suça sürüklenen 460 çocuğun verileri analiz edilerek anne ve babanın sosyo-ekonomik ve eğitim durumları, suçun kime karşı işlendiği ve işlendiği yıl değişkenleri açısından anlamlı bir ilişki olup olmadığı araştırılmaktadır. Bulgular, suça sürüklenen çocukların işlediği suçların %67,8’inin kişiye karşı işlenen suçlardan olduğu, çocukların büyük bir çoğunluğunun (%88,9) anne ve babanın hayatta olduğu, çocukların sosyo-ekonomik statülerinin (%65,7) düşük bir seviyede olduğu, %64,2’sinin lise eğitimini aldığını göstermektedir. Alınan verilerde yıllara yönelik bir inceleme yapıldığında ise en yüksek suç oranın %40,2 ile 2022 yılında gerçekleştiği görülmektedir. Bulgular bir bütün olarak değerlendirildiğinde, suça sürüklenen çocukların yaşadıkları mahalleler, sahip oldukları sosyal ve beşerî sermaye ve ailelerinin sosyo-ekonomik yapısının çocukların suça sürüklenmelerinde önemli bir faktör olduğu görülmektedir.

5-)Sosyal Medya: Sosyal medyanın ve dijitalleşmenin artmasıyla çocukların suç tiplerini görmesiyle birlikte her ne kadar suç olan bir fiil olarak nitelendirilse de çocuklar yapılan fiillere özenir ve bilinçaltlarında normalleştirerek fiiliyata geçirerek toplumu sarsan suç ve suçlu tipleriyle gündeme gelirler.

  Sosyal medyanın etkisi olan en can yakıcı örneklerinden biri yakın zamanlarda 2 polisimizi şehit eden 16 yaşındaki  lise öğrencisi E.B.nin sosyal medya üzerinden DEAŞ örgütünün eylemlerini sosyal medyadan takip edip özenerek ve ailesinin de ihmalkarlığı yüzünden 2 polisimiz şehit olmasıyla neticelenen vakıa meydana geldi.

 E.B.normal şartlarda çocuk olmasaydı AĞIRLAŞTIRILMIŞ MÜEBBET cezası alacakken çocuk olduğu için 18 YILDAN  24 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak olması yaş küçüklüğünün suça sürüklenen çocuk için bir nevi ödül olduğunun göstergesi.

[1]6-) Cinsiyet:¹⁷TÜİK verilerini incelediğimiz takdirde erkek çocukların kız çocuklarına nazaran daha fazla suç işlemiş olduğu gözlemlenmiştir. Her ne kadar erkek çocukları kız çocuklarından fazla suç işlemiş olsa da aradaki fark git gide azalmaktadır bu da gelecek 10 yıl içinde aradaki farkın ortadan kalkacağına karine teşkil edecek bir istatistiktir.

SONUÇ

Suçlu profili, çoğunlukla çocukluk evresinde kişinin iç dünyasının dışa yansıması olarak meydana gelmektedir. Çocuklar toplumun devamlılığını sağlayan bireylerdir ve bu hususta sosyal devletin gereği olan yetkili mercilerin çocuğa yönelik politikalarını birey bazında  doğru bir şekilde entegre edip, çocukları suç işlemeye sevk eden sayılı etmenlerin etkisini azaltmak için olan tedbirlerini amacına uygun yapmalıdır.

Ek olarak, çocuklara karşı olan cezalandırma politikasından kaynaklı indirim miktarlarını itiyadi hal ve suç tiplerine göre ayrım gözeterek infaz miktarında olan azaltıcı politikaları kanun koyucu revize edip yürürlüğe koymalıdır. Neticede tasarlayarak adam öldüren bir çocuğun ağırlaştırılmış müebbet yerine 18 yıldan 24 yıla kadar ceza miktarının düşürülmesinin ne kadar hakkaniyete uygun olduğu fazlasıyla düşündürücü.

Esma AKPINAR

Kaynakça

[1] Esma AKPINAR,E-posta:esmaakpinar123@gmail.com

² https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Guvenlik-Birimine-Gelen-veya-Getirilen-Cocuk-Istatistikleri-2024-53989

³https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5237&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5

 Madde 6- (1) Ceza kanunlarının uygulanmasında;

… b) Çocuk deyiminden; henüz onsekiz yaşını doldurmamış kişi,

⁴ https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf

Madde 3– (1) Bu Kanunun uygulanmasında; a) Çocuk: Daha erken yaşta ergin olsa bile, onsekiz yaşını doldurmamış kişiyi; bu kapsamda,

⁵ https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Cocuk-2024-54197#:~:text=Adrese%20Dayal%C4%B1%20N%C3%BCfus%20Kay%C4%B1t%20Sistemi,7’sini%20k%C4%B1z%20%C3%A7ocuklar%20olu%C5%9Fturdu

⁶ Madde 3- (1) Bu Kanunun uygulanmasında;

2. Suça sürüklenen çocuk: Kanunlarda suç olarak tanımlanan bir fiili işlediği iddiası ile hakkında soruşturma veya kovuşturma yapılan ya da işlediği fiilden dolayı hakkında güvenlik tedbirine karar verilen çocuğu,

^1[1] https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Guvenlik-Birimine-Gelen-veya-Getirilen-Cocuk-Istatistikleri-2024-53989

¹⁵ https://dergipark.org.tr/tr/pub/iktisad/article/1473021?utm_source=chatgpt.com

¹⁶ https://www.sondakika.com/3-sayfa/haber-iki-polisimizi-sehit-eden-16-yasindaki-hainin-19052147/

¹⁷ https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Guvenlik-Birimine-Gelen-veya-Getirilen-Cocuk-Istatistikleri-2024-53989